2011/10/05

1915: Bejon daizutela, donostiarrak

Blog honetako beste sarrera batean aipatua dut 1915eko Kontxako bandera berezi hura: gorabehera handiak izan ziren Donostiako eta Orioko zaletuen artean, anekdota kuriosoa izan baitzen hilkutxa batekin, eta hurrengo urtean ziatzen era aritu omen ziren oriotar arraunlariak Kontxan lehian ari zirela.

Gaurkoan, urte hartan jarritako bertso batzuk dakartzat hona. Badirudi Fermin Imaz bertsolari donostiarrak jarritakoak direla. 1915eko bandera hura nola joan zen aipatzen da bertsotan (ezustean San Juan eta Donostia sailkatu ziren, ordena horretan, bigarren iganderako, eta azken jardunaldian Donostia irabazle).

Baina, bereziki, 15. bertsotik aurrera esaten dena hartuko nuke nik kontuan: donostiarrak elkarren artean mokoka aritzea ez zitzaion, antza, batere gustatzen Imazi, eta horren kontra dihardu. Lehenago ere ekarri nuen blog honetara sail horretako bertsoren bat edo beste, eta hortxe dituzue beti begien bistan, blogaren eskuin aldeko goialdean. Horixe baita nire desioa, Donostia "unituta" izatea arraunaren arloan, donostiar guztion artean bil ditzakegun indarrak alferrik gal ez daitezen. Horra bertsoak:

"Bejon daizutela, donostiarrak"

1 2 3
Milla bederatzi egun Bi Pasaietakuak Sei milla errial zuten
ta amabost urte, Donostiyarekiñ, premiyo onenak,
agorren emeretziyan Oriyokuak ziran bigarrenak lau milla,
señaladamente, laugarrenarekiñ, bi milla urrenak,
aurtengo estropadak ta amalauna gizon eta berrogei duro
diran mediante, txalupa banarekiñ; laugarren zubenak;
Donostiko kuadrilla trabesak jaso dira alkar artu ezkero
lasaitu da fuerte, lege onarekiñ, orduan zeudenak,
bigarren premiyua eztago kontatzerik kasturako aiñbeste
irabazi dute. galdu dan arekiñ. bazeukaten denak.
4 5 6
Amaikak eta bostian Bertara zidanian Bi premiyuak oso
elkarren parian, jendia seriyo, seguru zeuzkaten,
Kontxatik ateriak ogei bat minutuan saiatu dira baña
denbora berian; naiko istoriyo; kosta zaie jaten;
iru milla t' erdi buelta famarikan geiena naiagatik eztira
zeukaten urian, zeukana Oriyo, danen buru erten,
kolpe alperrik egiñ len ondo ateria eztaki iñork neri zer
eztute birian, nai zuten gora iyo, poza eman nauten,
iñor ezta ibilli oraiñguan kukuak len Oriyon ziranak
galtzeko idian. alrebes jo diyo. Donostiyan aurten.
7 8 9
Danai bentaja aundiya Gizon oiek zebiltzan Jendiak eragiten
nai ziyoten kendu, aurrena poztuta, ziyon diruari,
azañ ori egiñ arte gerora jarri ziran makiña bat pertsonak
etziran kontentu; bastante oztuta; esan naute neri;
artarako mutillak oriyen desaidiak bezperatik an ere
zituzten mantendu, eztaude aztuta, trabesa ugari:
bi minutuz eztute apustubak beñere berrogei duro bosti
lengo markik ondu, gauz onik eztu-ta, ta ogei duro biri;
uste etzun petardua juanak badira poltsak konfiantza geiegi
berak eraman duo ederki ustuta. artzia da ori.
10 11 12
Arro zabiltzan oiek Bigarren premiyua Bi onenaren prueba
gaur daude lotsetan, Donostirakua, utzi zan geroko,
manifestatzen zaie San Juanek eraman du txalupak trukatuta,
pena biyotzetan; lendabizikua; ogei ta seirako;
apanak aundi zeuden irugarren Oriyo, denborale gaiztua
lenago itzetan, kuadrilla pijua, gertatu zalako,
gero deskuidatu da itxasoko lanetan zortzi egun atzerago
San Pedro giltzetan, maña aundikua, luzatu da franko,
larri samar ziranak oraiñgu ontan eman bandera ta diruba
baziran galtzetan. diyote naikua. Donostiyarako.
13 14 15
San Pedro ta Oriyoko Oriyotarrak beintzat Donostiñ e badade
arraunkalariyak Zumaitik bat jana, ez jende bikaña,
aspaldin zebilzkiten oso gizon aberats gaizki esaka ibilli
arrunka aundiyak; on batek emana; dutenak mingaña;
orra oien ollasko ta banderakin juateko erriyan bertakuak
zekor-aragiyak, ziran beregana, kontra, alajaña,
geratu dira oso bañan gertatu zaie badira okasiyua
lotsagarri biyak, eziñ eramana, ipintzeko aña,
beñere eztu gauz onik zergatik etorri dan ortarako obiak
burla geiegiyak. aurten guregana. laguntzeko baña.
16 17 18
Gizon prestu oieri Ez gure anayikan Len ere Donostiyak
nai'et adierazi: erosi ta saldu, bazun merituba,
zertako etziran berak ori egiten dunak emen gertatzen zana
or brubetan asi? juiziyorik al du? eziñ unituba;
Donostiarren izenik Askoz e obia da aurten pasa danakin
eztute merezi, alkarrena bildu, nago arrituba,
gustora dijuanai ta sasoia irixtian bañan oraiñ jendia
zertan galeazi? denai gogor eldu, dago argituba,
Ez al dute bandera Donostiyako onrik geonen paltan zegon
ondo irabazi? eztedilla galdu. lotan geldituba.
19 20 21
Oraiñ ogei ta bost urte Orrenbeste desaire la, donostiarrak,
gure Luis Karrill, egitia ala, unitu batera,
asko irabaziyaz gauz ori bai nik gaizki urrengorako ondo
prestu eta umill, billatzen derala; kontubak atera;
munduko ejenpluan alakua eziñ izan berdin gizonetatik
geratu zan abill, kristau naturala, badago aukera,
etzan zerura juango iñork eztu esango baldin alkarganatzen
ezpaldin bazan ill, ondo daguala, ezpaldin bagera,
andik ere lagunak sinixtu gu're amaren sartu aziko gaituzte
aiudatzen dabill. semiak gerala. betiko oinpera.
22 23 24
Donostiar kaxkariñen Don Antonio Elosegi, Agur, oriotarrak
arraunketa azkarrak gure kontzejala, da San Pedrokuak,
aterazi dizkate ori izandu degu desairosuak eta
abutik aparrak; danen kabezala; ajol gabekuak;
usteko zuten oiek len e bakiñakigun eztu orla ibilli biar
zirala bakarrak, gizon ona zala, kristau legekuak,
azañak egin ditu gurekin portatu da estimaziyo gutxi
aben potakarrak, iñor ez bezela, dauka alakuak,
bejundaizutela, naitasun eder ori izan zaitezte biyotz
Joxe Maritarrak! kontserba dezala. obiagokuak.

25

Sanjuandarrak nai etzun

banderik uztia,

bañan portunatu da

guk irabaztia;

alare lotsagarri

geratu eztia,

ondo portatu dira

bat eta bestia,

biba Donostiyako

kuadrilla gaztia!

No hay comentarios:

Publicar un comentario